Thoái hóa đốt sống cổ là một quá trình sinh lý, không phải bệnh lý do đó chỉ được coi là bệnh lý khi thoái hóa gây chèn ép vào các rễ thần kinh tủy sống, mạch máu  đi qua nó làm cản trở việc dẫn truyền thần kinh hay tuần hoàn mạch máu.

Bệnh cảnh lâm sàng thoái hóa đốt sống cổ rất đa dạng, nó phụ thuộc vào vị trí chèn ép gây tổn thương mà biểu hiện khác nhau. Có 5 hôi chứng chính sau :

1/ Hội chứng đốt sống cổ gồm các triệu chứng :

-       Thường diễn ra đột ngột do vận động cổ, sau một ngày làm việc căng thẳng, cúi đầu lâu, sau khi tắm nước lạnh, thời tiết thay đổi…

-       Các triệu chứng chỉ biểu hiện ở vùng cổ gồm: đau mỏi đốt sống cổ, đau đốt sống cổ và co cứng cơ cạnh cổ, cảm giác cứng gáy, đau ê ẩm  đsống cổ khi ngủ dậy.

-       Có điểm đau cột sống cổ,phải nghiêng đầu về bên đau,  vai bên đau nâng cao hơn bên lành.

-       Hạn chế vận động ở đốt sống cổ.

-       Chụp phim Xquang thấy đốt sống cổ mất đường cong sinh lý, gai xương, giảm chiều cao thân đốt sống.

2/  Hội chứng rễ thần kinh cổ gồm các triệu chứng :

-        Rối loạn cảm giác.

    Sau một chấn thương thấy đau vùng gáy lan xuống bả vai, cánh tay, cẳng tay, ngón tay (hội chứng vai cánh tay).

    Đau sâu trong cơ xương, nhức nhối khó chịu, đau tăng khi đi, đứng, ngồi lâu, khi ho, hắt hơi, đau giảm khi trọng tải trên cột sống giảm.

    Cảm giác tê bì, kiến bò, rối loạn vận động, bại một số cơ của chi trên và hạn chế vận động do đau; teo cơ chi trên…

3/  Hội chứng động mạch đốt sống gồm các triệu chứng :

-        Bắt đầu là những cơn đau đầu ở vùng chẩm, đau lan tới đỉnh đầu, thái dương, hốc mắt, đau một bên và hay đau vào buổi sáng, đau thon thót từng cơn.

-       Chóng mặt từng cơn ngắn khi quay đầu đột ngột, chóng mặt kèm theo cơn đau đầu vùng chẩm và ù tai.

-       Rung giật vùng mắt, ù tai, như ve kêu trong tai.

-        Đau tai, đau lan ra sau tai, đau ở một tư thế nhất định của đầu.

-        Mờ mắt, tối sầm mắt thường cùng với chóng mặt, đau ở hốc mắt.

-        Nuốt cũng thấy đau, cảm giác nghẹn ở cổ…

4/ Hội chứng thực vật dinh dưỡng với các biểu hiện:

-       Đau đĩa đệm cổ, đau gáy liên tục hay từng cơn, đau sâu, cứng gáy.

-       Đau tăng khi vận động, cử động cổ có khi nghe tiếng “lạo xạo”, co cứng gáy bên bệnh nên vai bên bệnh cao hơn bên lành.

-        Hạn chế vận động cổ.

-        Hội chứng cơ bậc thang: co cứng các cơ cổ, nhất là cơ bậc thang trước, đau như kim châm dọc mặt trong cánh tay lan tới ngón 4,5, đôi khi đau lan lên vùng chẩm, đau lan tới ngực, yếu và teo cơ bàn tay.

-        Lạnh đầu chi, xanh tím, phù nề… các triệu chứng tăng lên khi giơ tay lên cao.

-        Viêm quanh khớp vai – cánh tay, đau lan xung quanh khớp vai, thường đau âm ỉ về ban đêm, hạn chế vận động khớp vai, teo cơ ở vai…

5/  Hội chứng ở tủy gồm các triệu chứng :

-        Biểu hiện đầu tiên là dáng đi không vững, cảm giác tê ở thân, bàn tay và các ngón tay cử động vụng về.

-        Liệt chân hoặc tay.

-        Teo cơ ngọn chi.

-       Đi bộ khó khăn.

-       Rối loạn cảm giác tê bì ngọn chi trên, mất vận động chi trên.

-       Mất vận động chi dưới.

-       Rối loạn cơ thắt, tiểu khó, đái són, đái ngắt quãng…

Trong Y học cổ truyền thì các chứng đau do thoái hóa đốt sống cổ thuộc phạm vị chứng Tý, nguyên nhân do Phong – hàn – thấp gây nên  các tình trạng cấp tính, nếu như bệnh diễn biến lâu dài trở thành mạn tính thì nguyên nhân do chức năng Can Thận hư yếu.

Quyên tý thanglà một trong những bài thuốc có giá trị cao trên lâm sàng điều trị các bệnh lý đau nhức vùng vai gáy. Thành phần bài thuốc có tác dụng :

-       Bồi bổ khí huyết : giúp chính khí được nâng cao, kinh lạc thông suốt, được tưới tắm đầy đủ.

-       Khu phong trừ thấp : đẩy lui tà khí ra khỏi cơ thể

-       Khương hoạt, phòng phong : khu phong, trừ thấp khí vùng vai gáy.

-       Khương hoàng, xích thược, đương quy : dưỡng huyết, hoạt huyết, tiêu viêm hết đau nhức.

-       Hoàng kỳ, đại táo, cam thảo : ích khí, giúp sức các thuốc hoạt huyết được hiệu quả.

-       Sinh khương : phát tán ngoại tà, trừ phong hàn.